Co to jest za choroba szkorbut? Odpowiadamy na pytanie.

Szkorbut jest chorobą wywołaną przez niedobór lub brak w organizmie kwasu askorbinowego, znanego jako witamina C. Choroba ta dawniej dotykała w dużym stopniu żeglarzy i marynarzy przez słabą dostępność świeżej żywności na statkach. W obecnych czasach szkorbut nie jest często występującą chorobą.

Szkorbut – charakterystyka choroby

Szkorbut to wielonarządowa choroba powstająca przez niedobór lub brak witaminy C, niezbędnej do prawidłowego działania systemu odpornościowego organizmu. Potoczne nazwy tej choroby to gnilec i cygna. Pierwsze objawy tej choroby pojawiają się zazwyczaj po około trzech miesiącach braku lub niedoboru witaminy C.

Należą do nich zmęczenie, osłabienie, apatia, brak apetytu, ból kończyn. Objawy te nie zwracają szczególnej uwagi chorych, gdyż można wytłumaczyć je innymi pojawiającymi się czynnikami oraz przeziębieniem. Nieleczony szkorbut doprowadza do kolejnych symptomów. Pojawiają się zmiany skórne, problemy z dziąsłami i układem mięśniowo-szkieletowym, suchość i podrażnienie oczu, występują problemy z sercem i płucami oraz anemia.

Jak powstaje szkorbut?

Główną przyczyną powstawania szkorbutu jest niedobór lub całkowity brak witaminy C w organizmie. Kwas askorbinowy skutecznie pomaga przy infekcjach i przeziębieniach, pełni również rolę przeciwutleniacza. Witamina C potrzebna jest też do syntezy glikokortykosteroidów kory nadnerczy oraz do przemiany niektórych aminokwasów, np. tyrozyny. Pełni także rolę koenzymu dwóch enzymów biorących udział w procesie powstawania kolagenu. Dieta uboga w witaminę C powoduje niedobory i przyczynia się do pojawienia się choroby. Najczęściej występuje w biednych regionach świata, takich jak Afryka.

Narażone na nią są także osoby niedożywione wskutek uzależnienia od alkoholu czy narkotyków, osoby starsze, ze zmniejszonym apetytem, osoby z zaburzeniami psychicznymi, chorującymi na anoreksję czy bulimię. Choroba może pojawić się też u osób stosujących restrykcyjne diety oraz u pacjentów cierpiących na zespoły złego wchłaniania czy choroby przewodu pokarmowego, np. na wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Procesy pasteryzacji i gotowania powodują zniszczenie witaminy C, dlatego też jej niedobór może występować u osób odżywiających się głównie wysoko przetworzoną żywność, m.in. fast foody.

Jak się uchronić przed szkorbutem?

Profilaktyka szkorbutu obejmuje przede wszystkim dietę bogatą w witaminę C i dużo wody pomagającej w jej rozpuszczaniu. Duża ilość kwasu askorbinowego znajduje się w warzywach i owocach, które powinny być spożywane pięć razy dziennie. Taka zapewni odpowiedni poziom witaminy C w organizmie. Duże dawki witaminy C zawierają owoce cytrusowe, takie jak pomarańcze, cytryny, grejpfruty, owoce czarnej porzeczki, pomidory, kiwi, truskawki.

Występuje też w niektórych warzywach, m. in. w marchewce, brokułach czy papryce. Jeśli z różnych powodów nie jesteśmy w stanie zapewnić odpowiedniej dawki witaminy C, z pomocą przychodzą suplementy diety oraz preparaty, w składzie których znajduje się wysoki poziom kwasu askorbinowego. W ten sposób najłatwiej jest zapobiegać występowaniu niedoborów i pojawieniu się szkorbutu.